مهریه یکی از اصول اساسی عقد نکاح در بسیاری از کشورهای اسلامی، بهویژه در ایران است. در قانون مدنی ایران، مهریه بهعنوان یک حق مالی برای زن در نظر گرفته شده است که به هنگام عقد نکاح توسط مرد به زن داده میشود. این حق میتواند در صورت وقوع طلاق یا فوت شوهر به مطالبه زن تبدیل شود. اما در بسیاری از موارد، زنان برای دریافت مهریه خود با مشکلات مختلفی روبرو میشوند. عدم پرداخت مهریه توسط مرد، ممکن است باعث ایجاد اختلافات و حتی مشکلات قانونی شود. در این مقاله، به بررسی روشهای پیگیری مهریه و شرایط اجرای آن پرداخته خواهد شد.
چگونه مهریه را پیگیری کنیم؟
در صورت امتناع یا ناتوانی شوهر در پرداخت مهریه، زن میتواند از طریق مراجع قضائی اقدام به پیگیری مهریه کند. برای شروع، زن باید دادخواستی به دادگاه خانواده ثبت کند. این دادخواست معمولاً به صورت رسمی و همراه با مستندات لازم برای اثبات وجود مهریه مانند عقدنامه (سند نکاح) و شواهد دیگر از جمله تاییدیههای مالی یا شهادت شهود، تنظیم میشود.
مراحل اولیه پیگیری مهریه
• ثبت دادخواست: اولین گام در پیگیری مهریه، ثبت دادخواست در دادگاه خانواده است. زن باید این دادخواست را به دادگاه محلی که در آن اقامت دارد یا شوهر او ساکن است ارائه دهد.
• برگزاری جلسه رسیدگی: پس از ثبت دادخواست، دادگاه جلسهای برای بررسی پرونده تشکیل میدهد. در این جلسه، زن و شوهر باید مدارک و مستندات خود را ارائه دهند تا دادگاه تصمیمگیری کند.
در صورتی که دادگاه به نفع زن حکم دهد، حکم به پرداخت مهریه صادر خواهد شد. این حکم ممکن است به صورت پرداخت نقدی، تحویل اموال تعیینشده در عقدنامه، یا به صورت اقساطی صادر شود.
اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را ندارد، چه باید کرد؟
ممکن است مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه را نداشته باشد. در چنین شرایطی، دادگاه میتواند حکم به پرداخت مهریه بهصورت اقساطی یا به روشهای دیگر صادر کند. گاهی اوقات، ممکن است مرد از پرداخت مهریه بهطور کلی خودداری کند، حتی اگر توانایی مالی داشته باشد. در این صورت، دادگاه اقدام به صدور حکمهای اجرائی میکند.
توقیف اموال
اگر شوهر توانایی پرداخت مهریه را ندارد، زن میتواند از طریق اجرای احکام دادگاه درخواست توقیف اموال شوهر را بدهد. دادگاه میتواند اموال مرد را از جمله خانه، ماشین یا حسابهای بانکی توقیف کند و آنها را به فروش بگذارد تا مبلغ مهریه به زن پرداخت شود.
حکم جلب
در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند و هیچگونه اقدامی برای پرداخت آن انجام ندهد، دادگاه میتواند حکم جلب او را صادر کرده و مرد را به زندان بفرستد تا زمان پرداخت مهریه در آنجا بماند.
آیا میتوان مهریه را بهصورت طلا یا اموال غیرنقدی مطالبه کرد؟
بله، در بسیاری از موارد مهریه به صورت طلا، ملک یا سایر اموال غیرنقدی تعیین میشود. در چنین شرایطی، فرآیند پیگیری مهریه کمی پیچیدهتر از مهریههای نقدی خواهد بود. زیرا ممکن است شوهر از تحویل اموال خودداری کند یا اموالی که در عقدنامه ذکر شده را مخفی کند.
توقیف و فروش اموال
در صورتی که مهریه بهصورت طلا، خانه یا اموال غیرنقدی تعیین شده باشد، زن میتواند از دادگاه درخواست توقیف این اموال را کند. دادگاه سپس اقدام به توقیف و فروش آنها خواهد کرد تا مهریه به زن پرداخت شود.
مشکلات در تعیین ارزش
یکی از چالشهای موجود در پیگیری مهریه بهصورت غیرنقدی، مشکلاتی است که در تعیین ارزش واقعی اموال پیش میآید. ممکن است این اموال در بازار نوسانات قیمتی داشته باشند و به همین دلیل نیاز به کارشناسی و ارزیابی دقیق داشته باشند.
چگونه مشکلات قانونی در اجرای مهریه را حل کنیم؟
یکی از مشکلات عمده در پیگیری مهریه، به ویژه زمانی که مرد از پرداخت آن خودداری میکند، پیچیدگیهای حقوقی و مشکلات مربوط به اجرای احکام است. اگر مرد از پرداخت مهریه امتناع کند و بهطور عمدی اموال خود را مخفی کند، زن باید با یک وکیل مجرب مشورت کند تا بهطور قانونی این مشکلات را برطرف نماید.
چالشهای اجرایی مهریه
• مخفی کردن اموال: یکی از چالشهای عمده در پیگیری مهریه، زمانی است که مرد اموال خود را مخفی میکند تا از توقیف آنها جلوگیری کند. در این صورت، زن میتواند از طریق اقدامات قانونی مانند درخواست جلب یا بازپرسیهای مالی، اموال مخفیشده را پیدا کند.
• پاسخ ندادن مرد به دادگاه: برخی از مردان ممکن است در جلسههای دادگاه شرکت نکنند یا در برابر تصمیمات دادگاه مقاومت کنند. در این شرایط، دادگاه میتواند اقدامات مختلفی مانند ارسال احضاریههای جدید، صدور حکم جلب یا درخواستهای مالی مختلف برای وصول مهریه انجام دهد.
چه مدت طول میکشد تا مهریه اجرا شود؟
مدت زمان اجرای مهریه بستگی به چند عامل دارد، از جمله توانایی مالی مرد، نوع مهریه (نقدی یا غیرنقدی) و نحوه همکاری طرفین. بهطور معمول، اگر مرد آمادگی پرداخت مهریه را داشته باشد، فرآیند اجرا به سرعت انجام میشود. اما در صورتی که مرد خودداری کند یا اموال خود را مخفی کند، اجرای مهریه ممکن است ماهها یا حتی سالها به طول بیانجامد.
همکاری شوهر
اگر شوهر همکاری کند و بهطور داوطلبانه مهریه را پرداخت کند، فرآیند بسیار سریعتر انجام میشود.
نوع مهریه
اگر مهریه غیرنقدی باشد و شامل اموالی چون طلا، زمین یا ملک باشد، ارزیابی و فروش این اموال ممکن است زمان بیشتری ببرد.
مشکلات قانونی
در صورت وجود مشکلاتی همچون مخفی کردن اموال یا عدم حضور مرد در دادگاه، روند اجرا طولانیتر خواهد شد.
برای گرفتن مهریه، ابتدا زن باید دادخواستی برای مطالبه مهریه به دادگاه خانواده محل سکونت خود یا شوهر ارائه دهد. پس از ثبت دادخواست، دادگاه جلسه رسیدگی تشکیل میدهد و در صورت اثبات ادعای زن، حکم به پرداخت مهریه صادر میشود. اگر شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، زن میتواند از طریق اجرای احکام دادگاه اقدام کند و در صورت لزوم، اموال مرد توقیف و به مزایده گذاشته شود.
بله، در صورتی که شوهر توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را نداشته باشد، دادگاه میتواند حکم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی صادر کند. این تصمیم بسته به شرایط مالی شوهر و میزان مهریه خواهد بود و در برخی موارد، ممکن است حتی تصمیم به کاهش مبلغ پرداختی یا تغییر شرایط پرداخت مهریه گرفته شود.
اگر شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، زن میتواند به اجرای احکام دادگاه مراجعه کند. در این مرحله، دادگاه میتواند اموال مرد را توقیف و به مزایده بگذارد تا مهریه پرداخت شود. همچنین، در صورت ادامه خودداری مرد از پرداخت مهریه، دادگاه میتواند حکم جلب او را صادر کند و مرد را تا زمان پرداخت مهریه در زندان نگه دارد.
بله، اجرای مهریه حتی اگر بهصورت طلا، ملک یا هر نوع دارایی غیر نقدی تعیین شده باشد، امکانپذیر است. در این صورت، زن میتواند از طریق دادگاه درخواست فروش آن داراییها را بدهد. دادگاه با توقیف و فروش داراییهای مذکور، مبلغ معادل مهریه را به زن پرداخت میکند. البته این پروسه ممکن است زمانبر و پیچیدهتر از مهریه نقدی باشد.
نتیجهگیری
پیگیری مهریه و اجرای آن بهعنوان یکی از مهمترین مسائل حقوقی در خانوادهها، نیازمند دقت، زمان و پیگیری قانونی است. زن میتواند از طریق مراجع قضائی و با کمک وکیل خود، اقدام به مطالبه مهریه کند و از ابزارهای قانونی مانند توقیف اموال یا جلب مرد استفاده نماید. اما همچنان مشکلات مختلفی همچون تعیین میزان دقیق مهریه و عدم توانایی مرد در پرداخت آن میتواند روند اجرای مهریه را پیچیده کند. بهطور کلی، رعایت قوانین و پیگیری حقوق مالی در این زمینه بهطور مستقیم بر زندگی خانوادگی و اجتماعی افراد تاثیرگذار خواهد بود.
